Nadszedł najwyższy czas, aby kontynuując tematykę Naturalnego Planowania Rodziny (N.P.R.) przedstawić jedną z metod. Zanim to uczynię pragnę przeprosić i sprostować pewną nieścisłość, która pojawiła się w poprzednim artykule z dnia 29.05.96r., a dotyczyła płodności mężczyzny. Otóż pisałam, że plemniki mogą zachować zdolność do zapłodnienia komórki jajowej przez 2-3 dni, a czasami dłużej. Zdarza się, że przeżywają nawet do 7 dni. Jednak warunkiem tak długiej ich aktywności jest obecność w pochwie śluzu szyjkowego. Jeżeli tego śluzu nie ma, plemniki nie mają możliwości przeżycia i giną jeszcze podczas pobytu w pochwie około 1 godz. po stosunku.
Gdyby w przyszłości pojawiły się jakieś wątpliwości dotyczące N.P.R. proszę o pytania. Jednak chciałabym zaznaczyć, że moim celem nie jest nauczenie metod, a tylko zasygnalizowanie, że są one skuteczną alternatywą dla antykoncepcji, przewyższając zdecydowanie wiele środków antykoncepcyjnych. Wszystkich zainteresowanych metodami N.P.R odsyłam do poradni przykościelnych lub do innych poradni specjalistycznych, których adresy podam na końcu.
W pierwszej kolejności pragnę państwu przedstawić metodę owulacji Billingsa. Może najpierw trochę historii. W latach 50-tych lekarz australijski John Billings zwrócił uwagę na występowanie śluzu produkowanego przez szyjkę macicy w fazie owulacyjnej cyklu miesiączkowego i doszedł do wniosku, że kobiety mogłyby wykorzystać obecność tej wydzieliny jako znaku płodności. Dzięki współpracy setek kobiet zostały określone cechy śluzu obserwowanego w przeciętnym cyklu. Obserwacje kobiet zostały poparte badaniami hormonów jajnikowych wydzielanych w fazie owulacyjnej cyklu, przeprowadzone przez dr Browna - endokrynologa z Uniwersytetu w Melbourne. Szereg badań klinicznych i laboratoryjnych potwierdziły, że obserwacja śluzu szyjkowego pozwoli kobietom dokładnie wyznaczyć początek i koniec okresu płodności. Od 1964r. żona p. Billingsa ,Evelyn B. zajęła się przygotowaniem instruktorów metody i przyczyniła się do jej udoskonalenia i uproszczenia. Obecnie oboje małżonkowie odbywają liczne podróże po całym świecie, uczą i wygłaszają konferencje o Metodzie Owulacji. Metoda Billingsa jest znana w ponad stu krajach i akceptowana przez ludzi o różnej kulturze i religii. Jest doskonała dla małżeństw, które pragną poczęcia, jak też dla tych, którzy chcą je odłożyć. Stosowana zgodnie z regułami jest skuteczna w 98-99%.
Metoda Owulacji Billingsa polega na samoobserwacji, która informuje kobietę o niepłodności po miesiączce, o początku, szczycie i zakończeniu okresu płodności oraz o niepłodności poowulacyjnej. Kobieta dokonuje obserwacji w ciągu dnia, lub jeżeli pracuje w nocy - w ciągu nocy i swoje spostrzeżenia nanosi na kartę cyklu. W trakcie codziennych zajęć należy:
- zwrócić uwagę na odczucia jakie daje śluz u wejścia do pochwy
- obserwować charakter śluzu (wygląd i gęstość)
- nie szukać śluzu wewnątrz pochwy, co może zmylić, gdyż śluz pochwowy występuje stale
- unikać płukań pochwy, stosowania tamponów wewnętrznych, lub zbyt obcisłej bielizny, gdyż utrudnia to prowadzenie obserwacji.
Rozpoznanie niepłodności w przedowulacyjnej fazie cyklu polega na wyznaczeniu podstawowego modelu niepłodności. Istnieją dwa modele niepłodności przedowulacyjnej:
1. po zakończeniu krwawienia miesiączkowego nie stwierdza się obecności śluzu w przedsionku pochwy, co daje odczucie suchości
2. po zakończeniu miesiączki występuje zawsze taka sama, niezmieniająca się wydzielina, która nie ma cech śluzu płodnego.
Podstawowy model niepłodności ustala się w dniach po miesiączce, a przed wystąpieniem zmian sygnalizujących zbliżanie się owulacji. Wskazane byłoby w tych dniach powstrzymać się od współżycia, gdyż nasienie męskie po stosunku może zakłócić obraz pojawiającego się śluzu. Śluz wytwarzany przez gruczoły szyjki macicy (pod wpływem wzrastającego poziomu estrogenów), jest początkowo mętny, lepki, kłaczkowaty; daje odczucie wilgotności. Już w takim śluzie plemniki mają szansę przeżycia. Następnie śluz zmienia się z dnia na dzień, staje się coraz bardziej obfity, przejrzysty, rozciągliwy, śliski, podobny do surowego białka jaja kurzego. Czasami może zawierać niewielkie ilości krwi. Taki śluz daje wyraźne odczucie mokrości, śliskości, naoliwienia w przedsionku pochwy. W takim śluzie plemniki mają możliwość wędrówki do jajowodów. Najbardziej dokładnym wyznacznikiem momentu owulacji jest utrzymywanie się śliskości śluzu. Ostatni dzień obecności takiego śluzu (dającego odczucie naoliwienia) nazywa się dniem szczytu lub szczytem objawu. Owulacja występuje najczęściej w dniu szczytu, albo w dniu następnym, rzadko w drugim dniu po "szczycie". Szczyt objawu oznacza się retrospektywnie, tzn. następnego dnia, gdy śluz zaniknie lub stanie się gęsty, mętny.
W metodzie owulacji Billingsa okres płodności rozpoczyna się od pojawienia się jakiejkolwiek wydzieliny po dniach suchości lub zmiany odczucia w przedsionku pochwy z "sucho" na "już nie sucho". Jeśli kobieta obserwuje po miesiączce niezmieniającą się wydzielinę to jakakolwiek zmiana w jej odczuciu, ilości lub jakości rozpoczyna okres płodności. Okres płodności trwa do trzeciego dnia po "szczycie", ponieważ żywotność jaja wynosi około 1 dnia i jeszcze w tym dniu jest możliwe poczęcie. Czwartego dnia rozpoczyna się okres niepłodności poowulacyjnej, który trwa do wystąpienia miesiączki. Są to na ogół dni suchości lub występuje śluz niepłodny. U niektórych kobiet zwłaszcza tych, które mają krótkie cykle nie ma okresu niepłodności przedowulacyjnej; okres płodności rozpoczyna się od początku cyklu, gdyż śluz płodny może pojawić się jeszcze w czasie trwania miesiączki lub zaraz po niej.
W cyklach przedłużonych, poporodowych i nieprawidłowych, kiedy pojawi się śluz płodny w jednym l lub przez kilka dni, a nie można oznaczyć dnia szczytu, dni te i trzy następne uważamy za dni płodności. Metoda owulacji Billingsa daje większe możliwości zajścia w ciążę, odłożenie jej na później, a jeśli to konieczne - uniknięcie jej. Metoda ta daje małżonkom wolność wyboru. Jeśli pragną dziecka będą współżyli w momencie najbardziej odpowiednim do poczęcia. Są to dni ze śluzem przeźroczystym, rozciągliwym i występuje odczucie mokrości i naoliwienia u wejścia do pochwy.
Małżonkowie, którzy chcą przedłużyć okres między jedną a następną ciążą, lub jej uniknąć muszą przestrzegać następujących reguł:
1. unikają współżycia i kontaktów narządów płciowych w czasie krwawienia miesiączkowego,
2. w okresie niepłodności przedowulacyjnej mogą współżyć co drugi dzień wieczorem, aby kobieta mogła dokładnie wyznaczyć dzień pojawienia się śluzu,
3. w okresie płodności nie współżyją i unikają kontaktu narządów płciowych.
Podsumowując informacje o metodzie owulacji Billingsa można stwierdzić, że ma ona wiele zalet. Jest metodą, która nie zmienia naturalnego rytmu organizmu kobiety. Może być stosowana w każdej sytuacji: przy cyklach nieregularnych, po porodzie, w czasie okresu przejściowego. Jej stosowanie nie jest kosztowne i umożliwia kobiecie lepsze poznanie własnego ciała.. Obojgu małżonkom zaś daje możliwość zrozumienia ich płodności, wzmacnia więź małżeńską, gdyż odpowiedzialność za regulację poczęć staje się ich wspólnym udziałem. Metoda Billingsa przeznaczona jest dla małżonków, którzy swoją płodność traktują jako dar, a wstrzemięźliwość seksualną uważają za wyraz miłości i dojrzałości. Dla kobiet, które mają trudności w obserwacji śluzu poleca się metody wieloobjawowe, o których będzie mowa w następnych artykułach.
| Przykładowa karta cyklu metody objawowej Billingsa | |||
| Dzień cyklu | Data | Objaw | Cechy szczególne śluzu |
| 1 | 15.IX |  | 1 dzień miesiączki |
| 2 | 16 | | |
| 3 | 17 | | |
| 4 | 18 | | |
| 5 | 19 |  | suchość lub śluz niepłodny |
| 6 | 20 | | - : - |
| 7 | 21 | | - : - |
| 8 | 22 |  | lepki, nieprzejrzysty |
| 9 | 23 | | lepki, mało przejrzysty |
| 10 | 24 | | wilgotny, przejrzysty |
| 11 | 25 | | - : - |
| 12 | 26 | | rozciągliwy, śliski |
| 13 | 27 |  | szczyt objawu |
| 14 | 28 |  | niewilgotny, mętny, |
| 15 | 29 | | |
| 16 | 30 | | |
| 17 | 1.X | | |
| 18 | 2 | | |
| 19 | 3 | | |
| 20 | 4 | | |
| 21 | 5 | | |
| 22 | 6 | | |
| 23 | 7 | | |
| 24 | 8 | | |
| 25 | 9 | | gęsty, kłaczkowaty |
| 26 | 10 | | |
| 27 | 11 | | gęsty, kłaczkowaty |
| 28 | 12 | | |
| 13 | | 1 dzień miesiączki, nowy cykl | |
|
Poradnie Naturalnego Planowania Rodziny
(cd. w następnym artykule) | ||
|
Bielsko-Biała Szpital Wojewódzki nr 1 ul. Wyspiańskiego 21 |
Lublin Szpital Wojewódzki nr 2 al. Kraśnicka 100 tel. 55-23-15 |
Nowy Sącz Ekologiczna Poradnia Zdrowia Rodziny ul. Narutowicza 6 tel. 42-08-37 |
|
Wrocław Woj. Przychodnia Rodzinna ul. Podwale 36a tel. 315-32 |
Limanowa ul. Piłsudskiego 61 tel.(0-18) 37-20-25 w. 329 |
Kraków Przych. Zdrowia Rodziny ul. Sławkowska 1 tel. 22-53-29, 22-53-15 |
|
Poznań Poznański Ośrodek Specjalistyczny ul. Serbska 6 tel. 23-25-81w. 231 |
Toruń ul. Konstytucji 3 maja 40 tel. 45-59-99 w.276 |
|
Aldona Łuźniak
październik 1996
cdn.