Czy możecie mi opowiedzieć (wytłumaczyć po ludzku) co to jest święto Ofiarowania Pańskiego (2 lutego)? Tzn. o co w nim chodzi, i dlaczego nazywa się je świętem Matki Boskiej Gromnicznej? Wczoraj było święto chrztu Pana Jezusa – ta gromnica to chyba bardziej do tego pasowałaby (tak mi się  przynajmniej kojarzy).

Przytoczę fragment z Ewangelii według św. Łukasza, który jest tekstem źródłowym dla święta Ofiarowania Pańskiego. W tym fragmencie również wyjdzie nam, dlaczego to święto nazywa się świętem Matki Bożej Gromnicznej: „Gdy upłynęły dni ich oczyszczenia według Prawa Mojżeszowego, przynieśli Je [Dziecię Jezus] do Jerozolimy, aby Je przedstawić Panu. Tak bowiem jest napisane w Prawie Pańskim: Każde pierworodne dziecko płci męskiej będzie poświęcone Panu. Mieli również złożyć w ofierze parę synogarlic albo dwa młode gołębie, zgodnie z przepisem Prawa Pańskiego”. (Łk 2,22-24) Ten krótki tekst mówi o dwóch przepisach Prawa Mojżeszowego. Św. Łukasz, który był Grekiem i zwyczaje żydowskie były dla niego nie zawsze jasne, pomieszał te dwa prawa, co do dziś wielu (również kaznodziejom) przysparza nieco kłopotu.

Pierwsze prawo dotyczyło oczyszczenia kobiety po porodzie. Mówi o tym dokładnie Księga Kapłańska w rozdziale 12. Czterdzieści dni po narodzinach dziecka (czyli właśnie 2 lutego – licząc od 25 grudnia) Maryja miała złożyć za siebie ofiarę oczyszczenia czyli baranka lub ofiarę ubogich – dwie synogarlice albo dwa młode gołębie (zob. Kpł 12,8). Z tego zwyczaju wynika charakter maryjny rozważanego święta.

Drugie prawo, które wplótł św. Łukasz, to prawo dotyczące wykupu pierworodnych. To prawo z kolei opisuje Księga Wyjścia (zob. Wj 13,2; 13,12; 13,15) oraz dopełnia Księga Liczb (zob. Lb 18,15-16). Łukasz nie wspomina, że Józef z Maryją złożyli ofiarę wykupu, która wynosiła 5 syklów srebra po 20 ger czyli ok. 60 gram srebra. Poza tym to prawo wykupu powinno być dopełnione już 10 dni wcześniej – tj. 30 dni po narodzinach dziecka. Nie dokonanie wykupu pierworodnego syna oznaczało oddanie go na wyłączną własność Bogu. Wydaje się, że zarówno Maryja jak i Józef mieli pełną świadomość, że Dziecię Jezus nie może do nich w pełni należeć, zatem nie „wykupili” Go pozostawiając los Dziecka w rękach Boga. Idąc dalej za tą myślą  – ofiara oczyszczenia, jaką Maryja złożyła, była dopiero pierwszą okazją, by cała Święta Rodzina pojawiła się  świątyni, zatem był to również dzień symbolicznego przedstawienia i ofiarowania Stwórcy nowonarodzonego Dzieciątka.

Dalszy tekst św. Łukasza mówi o spotkaniu ze starcem Symeonem. Wymowna jest jego modlitwa: „Teraz, o Władco, pozwól odejść słudze Twemu w pokoju, według Twojego słowa. Bo moje oczy ujrzały Twoje zbawienie, któreś przygotował wobec wszystkich narodów: światło na oświecenie pogan i chwałę ludu Twego, Izraela.” (Łk 2,29-31)

Spróbujmy zebrać wszystkie symbole. Jezus – Światłość świata – wnoszony jest do świątyni na rękach Maryi, która ma złożyć ofiarę oczyszczenia, a przed wejściem z rąk Maryi przyjmuje Jezusa starzec Symeon, przygotowujący się na śmierć. Wyjaśnienie: Maryja jest symbolem Kościoła, w którym rodzi się Chrystus, ale który wciąż potrzebuje oczyszczenia. Jezus symbolizowany jest przez świecę – gromnicę wnoszoną przez wiernych do kościoła – On jest światłością świata, On broni przed najbardziej przebiegłymi i niespodziewanymi („jak grom z jasnego nieba”) atakami złego ducha, On jest nadzieją umierających (w znaku gromnicy wkładanej konającym Jezus towarzyszy człowiekowi w przejściu z tego świata do domu Ojca.

Uff, dużo symboliki, ale taki jest świat Wschodu. Mam nadzieję, że coś się rozjaśniło. Z tej symboliki święta wynikają również istotne zadania dla nas – ludzi wierzących. Być do dyspozycji Pana Boga, jak niewykupiony Syn pierworodny, troszczyć się o czystość serca, jak Maryja, nieść innym Jezusa, jak Maryja z Józefem.

Życzę Tobie radości Symeona z rozpoznania Jezusa w świątyni, byś tą radością mógł innych zarażać i zbliżać do Światła.

ks. Tadeusz Kwitowski