Jaka jest Wasza opinia nt. głoszonego przez niektórych prawosławnych poglądu, że w Kościele Rzymskokatolickim Komunia Św. jest „niepełna”, ponieważ brakuje spożywania wina – krwi Chrystusa?

W Kościele Rzymskokatolickim zwyczaj udzielania Komunii św. pod dwiema postaciami (chleba i wina) nie tylko celebrującym kapłanom, ale również wiernym zachował się do XII wieku, a w niektórych miejscach nawet dłużej. W Kościele Prawosławnym Komunia św. jest udzielana pod dwiema postaciami wszystkim wiernym po dziś dzień.

Obecnie istniejącą praktykę uzasadnia już Sobór w Konstancji (1415): „Chociaż w pierwotnym Kościele ten sakrament był przyjmowany przez wiernych pod dwiema postaciami, dla uniknięcia pewnych niebezpieczeństw i zgorszeń wprowadzono rozumnie zwyczaj, żeby ten sakrament przez konsekrujących był przyjmowany pod dwiema postaciami, przez wiernych zaś tylko pod postacią chleba”. Tę praktykę potwierdził również Sobór Trydencki: „niemniej trzeba uznać, że i pod jedną postacią przyjmuje się w pełni całego Chrystusa i prawdziwy sakrament”. Sobór Trydencki ponadto orzekł, iż ci, którzy nie sprawują Eucharystii, nie są zobowiązani na mocy prawa Bożego do przyjmowania Komunii św. pod dwiema postaciami. Natomiast Kościół Prawosławny zarzuca tutaj Kościołowi Rzymskokatolickiemu odejście od prawdziwej nauki. Z drugiej strony w Kościele Prawosławnym częstokroć niemowlęta, które otrzymują Komunię św. po chrzcie i bierzmowaniu, przyjmują tę Komunię św. jedynie pod postacią wina.

Kościół Rzymskokatolicki zezwala w pewnych szczególnych okolicznościach na udzielenie Komunii św. pod dwiema postaciami. Chodzi tutaj zwłaszcza o następujące szczególne okoliczności:

– nowoochrzczeni dorośli i/albo bierzmowani dorośli podczas Mszy św.,

– nowożeńcy w czasie Mszy św. połączonej z zawarciem małżeństwa oraz jubilaci w rocznicę zawarcia małżeństwa,

– osoby, które składają śluby zakonne albo je odnawiają oraz ich rodzice, krewni i współbracia lub współsiostry zakonne,

– chory, który przyjmuje Wiatyk i wszyscy obecni, gdy Mszę odprawia się w domu chorego,

– we Mszy św. koncelebrowanej wszyscy alumni biorący udział w Eucharystii oraz zakonnicy,

– wszyscy, którzy biorą czynny udział w Mszy celebrowanej w czasie odprawiania przez nich rekolekcji,

– wszyscy, którzy biorą udział w zebraniu jakiegoś zespołu duszpasterskiego, podczas Mszy św., w której wspólnie uczestniczą,

– chrzestny, chrzestna, rodzice, współmałżonek oraz świeccy katecheci dorosłego nowoochrzczonego i/lub nowo bierzmowanego podczas Mszy św.,

– rodzice, członkowie rodziny oraz szczególniejsi dobroczyńcy uczestniczący we Mszy nowo wyświęconego kapłana.

Szersze rozpowszechnienie Komunii św. pod dwiema postaciami w Kościele Rzymskokatolickim jest trudne nie ze względów doktrynalnych, ale ze względów praktycznych: duża ilość przystępujących do Komunii św. W Kościele Prawosławnym zwykle ilość osób przystępujących do Komunii św. jest niewielka. Bywa, że żadna świecka osoba nie przystępuje do Komunii św. podczas niedzielnej Eucharystii. A jeżeli już ktoś przyjmuje Komunię św., to takiej osobie inni wierni w cerkwi z tego powodu składają gratulacje!

Aby uzmysłowić sobie, jakim problemem jest udzielanie Komunii św. pod dwiema postaciami dla dużej ilości wiernych, należałoby wspomnieć tutaj wizytę Papieża Jana Pawła II na Ukrainę i Eucharystie tam sprawowane w obrządku bizantyjsko-ukraińskim, podczas których wielkie rzesze wiernych przystępowały do Komunii św. Najpierw trzeba było konsekrować odpowiednią ilość chleba i wina, a następnie po Komunii św. potrzebna była ogromna liczba kapłanów, którzy mieli za zadanie spożycie darów eucharystycznych, które pozostały. Nie można bowiem tych darów eucharystycznych schować do tabernakulum, ponieważ zmieszane ze sobą Ciało i Krew Pańska w kielichu mogłyby w stosunkowo krótkim czasie ulec zepsuciu.

Również w Kościele Rzymskokatolickim z zasady nie przechowuje się Komunii św. pod postacią wina w tabernakulum – przede wszystkim ze względu na niebezpieczeństwo zepsucia. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy kapłan udaje się do chorego, który jest w stanie przyjąć Komunię św. wyłącznie pod postacią wina. Wówczas można przechowywać Komunię św. pod postacią wina w tabernakulum, ale tylko na krótki okres czasu.

Podsumowując zapytajmy: czy zarzut niektórych prawosławnych, że w Kościele Rzymkokatolickim Komunia św. jest niepełna, ma swoje uzasadnienie? Z pewnością udzielanie Komunii św. pod dwiema postaciami w Kościele Rzymkokatolickim byłoby bliższe starożytnej praktyce. Z drugiej jednak strony w Kościele Prawosławnym uczestnictwo wiernych w Eucharystii też jest niepełne, ponieważ bardzo rzadko w ciągu roku przystępują oni do Komunii św. Powodem są wymogi, do których zobowiązany jest wierny pragnący przyjąć Komunię św.: post trwający od północy do momentu przyjęcia Komunii św. (woda także łamie post), kilkudniowe długotrwałe modlitwy, wstrzemięźliwość seksualna w małżeństwie. Na podstawie powyższego można wyciągnąć jeden wniosek: ani Kościół Rzymskokatolicki, ani Kościół Prawosławny nie zachowały praktyki udzielania Komunii św. istniejącej w Kościele starożytnym. A zatem jakiekolwiek twierdzenie o drugim Kościele, że jego Komunia św. jest niepełna, sprowadza się do ewangelicznych słów: „Lekarzu, ulecz samego siebie” (Łk 4,23)...

Marek Blaza SJ